Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı aracılığı ile başlatılan süt dağıtımı,2013 yılı bahar aylarında yeniden başlatılacak. Geçen yıl karşılaşılan sorunların yenilenmemesi için , “SÜT DAĞITIMINDA DOĞRU İLKELER NE OLMALIDIR?” konusunu şimdiden tartışmakta yarar var. Testi kırılmadan söylemek gerekiyor. Ne de olsa “Nasrettin Hoca’nın torunlarıyız.

BİRİNCİSİ; YEREL ÜRET, YEREL TÜKET VE SAĞLIKLI KAL” DIR.

“Yerel Üret, Yerel Tüket ve Sağlıklı Kal” konusu neden önemlidir?

•             Süt başta olmak üzere besinler tüketiciye varana kadar besin değerlerini kaybederler. Bu süre, zaman ve ulaşım açısından ne kadar kısa ise besinler kalitelerini o ölçüde korurlar.

•             Besinlerin taşınması için de enerji gereksinmesi vardır. Yapılan araştırmalar, herhangi bir ülkenin bir yılda tükettiği enerjinin % 2 -17 sinin besin taşımacılığında harcandığı bildirmektedir. Besinler olabildiğince yerel üretilip yerel tüketilirse, taşımacılığa ayrılan enerji azalacaktır.

•             İnsan sağlığına en uygun besin kendi ekosisteminde yetişen ürünlerdir.

•             Bu nedenlerden dolayı, Avrupa’da büyük dev süt fabrikaları yerine kentlerin etrafında, onların gereksinmelerini karşılayacak kapasitelerde fabrikalar kurulmaktadır. Türkiye’de ise dev fabrikalar yüzlerce kilometre uzaktan aldıkları sütleri işlerler ve yine yüzlerce hatta binlerce kilometre uzaktaki kentlere pazarlarlar. Bu durum, parakende süt fiyatlarını artırdığı gibi sütün kalitesini de olumsuz etkiler.

İKİNCİSİ; DAĞITILACAK SÜTLER, SÜT KOOPERATİFLERİNDEN ALINMALIDIR.

•             Türkiye’de süt sığırcılığı yapan çiftçilerin büyük bir çoğunluğu küçük ve orta ölçekli işletme üretim yaparlar. Kooperatifler de genellikle küçük çiftçilerden ürünleri alır ve işlerler. Bu nedenle, bu işletmelerin ürettikleri sütün besin değerleri endüstriyel tarımla elde edilenlerden yüksektir.

•             Kooperatifler sağlıklı koşullarda ve sıkı denetim altında ürünlerini işlerler, merdiven altı üretim yapmazlar. Kooperatiflerin ürünleri sağlık açısından güvencelidir, tüketicilere aracısız ve kısa yoldan ulaştırıldığı için daha ucuzdur.

•             Kooperatifler çiftçilerin tarımsal ürünlerini işleyip pazarladıkları için onları aracılara karşı korur, onların emeğini en iyi şekilde değerlendirir.

ÜÇÜNCÜSÜ İSE; DAĞITILACAK SÜTLER, İVEDİLİKLE SOĞUK ZİNCİRİN KURULMASIYLA GÜNLÜK PASTÖRİZE SÜT OLMALIDIR.

ÖNERİLER

1-Sütünü tarımsal amaçlı kooperatifler kanalıyla pazarlayan ve işleyen üreticilere daha yüksek destekleme primi uygulanmalıdır.

2-Soğuk zincire sahip, teknik eleman çalıştıran ve laboratuar hizmeti veren kooperatiflere maliyetlerini karşılamak amacıyla teknik destek verilmelidir.

3-Süt ve süt ürünleri, temel gıda maddesi kapsamına alınmalıdır. Bu bağlamda Kooperatif üyelerinin; yem, tohum, gübre, motorin, ilaç ve aşı gibi temel girdilerinden KDV oranı sıfırlanmalı, kooperatiflerin pazarladığı ürünlerde KDV oranı %8’den %1’e düşürülmelidir. Anılan uygulama, tüketici fiyatlarına doğrudan yansıyacak ve tüketimi artıracağı gibi kooperatifleri kayıt dışılıktan doğan haksız rekabete karşı da koruyacaktır.

4- Okul Sütü uygulaması; çocuklara süt içme alışkanlığı kazandırılarak, sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi için uygulanmalıdır. Okul Sütü bir sosyal sorumluluk projesi olarak değerlendirilmelidir.

5-Sosyal Yardımlaşma Fonlarına aktarılan kaynakların kullanımında, yoksul ailelere süt ve süt ürünleri gibi temel gıda maddelerinin dağıtımına öncelik verilmelidir.

Prof. Dr. Mustafa KAYMAKÇI

USİAD Bildiren Dergisi 55. Sayı

Derginin 55. Sayısını okumak için tıklayınız

www.usiad.net