İŞ ADAMLARINA TAVSİYELER | |
Mustafa PAMUKOĞLU | |
Atatürk'ün Tarım Politikası Işığında Tarımı Yeniden Canlandırmak | |
Mustafa KAYMAKÇI |
Satılık Çiftlikler Ülkesi Türkiye |
Pazartesi, 23 Eylül 2013 09:00 |
Tüketiciler et ve süt gibi besinleri pahalıya alıyorlar ve şikâyet ediyorlar. İşin üretim açısından nedeni ise yeterince bilinmez. Açıklamaya çalışayım. Yıllardır “Çokuluslu gıda ve tarım şirketleri, tarımda şirket tarımcılığını ve sözleşmeli tarım modelini sahneye koyuyorlar. Bu modelle bir yandan endüstriyel tohum, damızlık hayvan, ilaç ve kimyasal gübre gibi girdilere sürekli pazar yaratmak, bir yandan da kendilerine bağlanan büyük tarımsal işletmelerin ürünlerini işleyip pazarlamak istiyorlar. Bu şekilde, dünyada gıda egemenliklerini pekiştirecekler. Sahneye konulan bu oyun, çok uluslu şirketlerin gelişmekte olan ülkeleri toplumsal ve siyasal açıdan kolaylıkla denetlenmelerine de olanak sağlayacak. Şirket tarımcılığı Türkiye’nin de yapısal özelliklerine uygun değil. Özelikle, verilen kredilerin cazibesine kapılarak bu işe girecekler zor durumda kalacaklar. Türkiye çiftlik mezarlığı olacak” diye yazıyorum. Bu bağlamda sayısız uyarılar yapıldı. Bununla birlikte, yeni-liberal politikalarla işletmelerin büyük bir çoğunluğunu oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmeler yerine, şirket tarımcılığı olağanüstü desteklerle özendirildi. DEV SIĞIRCILIK İŞLETMELERİ NASIL SATILIK OLDU? Bakınız hayvancılıkta ne oldu? 2010 sonundan itibaren dev sığırcılık işletmelerinin kurulması için“sıfır faizli” 3 milyar liralık kredi kullandırıldı. Sıfır faizli krediyi alanlar, iç piyasada hayvan bulamadılar ve ithalat yönünde baskı yaptılar. İthalatçı çok sayıda firma kuruldu ve durumdan ithalat lobicileri karlı çıktılar. Aslında asıl karı, ellerinde stok sığır bulunan AB/ABD’deki ihracatçı firmalar elde ettiler. Çünkü stok sığırlar sorun durumuna gelmişti. Çiftlikleri kuranlar bir süre sonra hayal kırıklığına uğradılar. Çünkü yem dâhil girdi fiyatlarında olağanüstü yükseliş oldu, buna karşılık süt fiyatları süt tekelleri tarafından belirlendiğinden aynı şekilde artmadı. Üstelik kimi zamanlar dışarıdan süt tozu ithaline olanak sağlanınca süt fiyatları daha da düşürüldü. Buna krediye özenen, ancak sektörden bihaber girişimcilerin deneysizlikleri de eklenince, çok sayıda işletme kapanma noktasına geldi. Buna karşılık köylü işletmelerinin hayvan sayıları azalmakla birlikte, varlıklarını devam ettirildiği gözlemlendi. Bunlar benim tespitlerim. Benzer tespitleri, sayısız ithalatçı firmalardan biri de söyledi. Gazetelere yansıyan bir habere göre 7 bin kadar damızlık düvenin ithalatını yapan Ankara merkezli Agroplus Şirketi’nin yetkilisi “Birçok çiftlikteki durum içler acısı. Sektörel iflas yaşanabilir. Bize,30’a yakın işletme, çiftliğini satmak için başvuruda bulundu. Avrupalı firmalar ile temastayız. Aldığımız çiftliklerde onlarla da ortaklık yapabiliriz. Türkiye bu konuda önemli bir üs olarak görülüyor. Irak ve Körfez ülkelerine hayvan satışı için değerlendirilebilmek isteniyor.”şeklinde açıklamada bulundu. DOĞRU MODEL NE? Öngörülerimin doğrulanmasını istemezdim. Ancak hayvancılıkta, tarımın diğer dallarında olduğu gibi sahneye konulan model, Türkiye’nin hayrına çıkmadı. Burada iki önemli nokta ile doğru modelin ne olduğunu ifade edelim.
Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı USİAD Bildiren Dergisi 65. Sayında yayınlanan makale Derginin 65. sayısını okumak için tıklayınız www.usiad.net
|